อัพเดทข่าว สงครามการค้า : สหรัฐฯ เปิดเกมเก็บ 'ค่าธรรมเนียมเรือจีน'สะเทือนอุตสาหกรรมต่อเรือโลก
โดย ดร.ธารากร วุฒิสถิรกูล
ประธานสถาบันวิจัยพัฒนาเศรษฐกิจและการศึกษา บี อาร์ ไอ
สหรัฐอเมริกาเดินหน้ามาตรการใหม่ในสงครามการค้า โดยประกาศจัดเก็บ ‘ค่าธรรมเนียมเรือจีน’เพื่อท้าทายบทบาทของจีนในฐานะผู้นำอุตสาหกรรมต่อเรือระดับโลก มาตรการนี้มีรายละเอียดและผลกระทบที่น่าสนใจดังนี้:
1. เป้าหมายและที่มาของมาตรการ
ลดอิทธิพลทางเศรษฐกิจและการทหารของจีน
สหรัฐฯ มองว่าจีนใช้กลยุทธ์สนับสนุนอุตสาหกรรมต่อเรืออย่างไม่เป็นธรรม ส่งผลให้บริษัทและแรงงานสหรัฐฯ เสียเปรียบ และต้องการฟื้นฟูอุตสาหกรรมต่อเรือของประเทศให้กลับมาแข็งแกร่ง
ตอบโต้การขยายตัวของจีน
ในปี 2023 จีนผลิตเรือพาณิชย์กว่า 1,700 ลำต่อปี ขณะที่สหรัฐฯ ผลิตได้เพียง 5 ลำ และจีนครองส่วนแบ่งตลาดต่อเรือโลกมากกว่า 50%
2. โครงสร้างค่าธรรมเนียม
อัตราค่าธรรมเนียม แบ่งตามประเภทของเรือและเจ้าของ
เรือจีน (เจ้าของบริษัทจีน): เริ่มที่ 50 ดอลลาร์/ตันสุทธิ เพิ่มขึ้นปีละ 30 ดอลลาร์ เป็นเวลา 3 ปี โดยเชื่อว่าจะเพิ่มขึ้นเป็น 140 ดอลลาร์/ตันสุทธิ ภายในปี 2028
เรือจีน (เจ้าของต่างชาติ): เริ่มที่ 18 ดอลลาร์/ตันสุทธิ เพิ่มขึ้นปีละ 5 ดอลลาร์ เป็นเวลา 3 ปี
เรือขนส่งยานยนต์: 150 ดอลลาร์/คัน
ข้อยกเว้น
เรือที่เข้ามารับสินค้าเทกอง เช่น ถ่านหินหรือธัญพืช
เรือที่วิ่งในเส้นทางภายในประเทศ แคริบเบียน หรือเกรตเลกส์
เรือที่สั่งต่อในสหรัฐฯ ภายในระยะเวลา 3 ปี
3. การปรับเปลี่ยนนโยบาย
ลดความเข้มงวดจากแผนเดิม
จากเดิมที่เสนอให้เรียกเก็บค่าธรรมเนียม 1.5 ล้านดอลลาร์ต่อการเทียบท่า มาตรการใหม่ปรับเป็นการคิดค่าธรรมเนียมตามน้ำหนักสินค้า หลังผู้ประกอบการสหรัฐฯ อย่างบริษัท Seaboard Marine (ซึ่งมีเรือจีน 16 ลำจากทั้งหมด 24 ลำ) แสดงความกังวล
มาตรการระยะที่สอง
ภายใน 3 ปีข้างหน้า สหรัฐฯ จะเริ่มจำกัดการใช้เรือต่างชาติขนส่ง LNG (ก๊าซธรรมชาติเหลว) โดยตั้งเป้าให้เรือสัญชาติสหรัฐฯ มีสัดส่วนอย่างน้อย 15% ภายในปี 2047
4. ผลกระทบและเสียงสะท้อน
ด้านบวก
ได้รับเสียงสนับสนุนจากสหภาพแรงงานและผู้ผลิตเหล็กภายในประเทศ ที่หวังว่ามาตรการนี้จะช่วยฟื้นฟูอุตสาหกรรมต่อเรือของสหรัฐฯ
ด้านลบ
ผู้ส่งออกอาจเผชิญต้นทุนขนส่งที่สูงขึ้น และหันไปใช้บริษัทขนส่งจากชาติอื่น
ผู้บริโภคในสหรัฐฯ อาจต้องแบกรับต้นทุนเพิ่มราว 30,000 ล้านดอลลาร์ต่อปี
สมาคมเจ้าของเรือจีนออกมาประณามมาตรการนี้ว่า “เลือกปฏิบัติ” และ “อ้างอิงจากข้อมูลที่บิดเบือน”
5. บริบทสงครามการค้า
มาตรการนี้เป็นส่วนหนึ่งของสงครามเศรษฐกิจระหว่างสหรัฐฯ กับจีนที่รุนแรงมากขึ้นในต้นปี 2025 โดยสหรัฐฯ ปรับขึ้นภาษีสินค้าจีนเป็น 145% ขณะที่จีนตอบโต้ด้วยการเก็บภาษีสินค้าสหรัฐฯ สูงถึง 125% ผู้เชี่ยวชาญเตือนว่าค่าธรรมเนียมเรืออาจยิ่งซ้ำเติมการค้าโลกที่ชะลอตัว และเปลี่ยนเส้นทางเดินเรือไปยังยุโรปแทน
สรุป
สหรัฐฯ ใช้ 'ค่าธรรมเนียมเรือจีน' เป็นเครื่องมือเชิงยุทธศาสตร์เพื่อลดการพึ่งพาจีนและส่งเสริมอุตสาหกรรมในประเทศ แม้จะมีข้อถกเถียงเรื่องผลกระทบทางเศรษฐกิจ แต่มาตรการนี้สะท้อนถึงเจตนารมณ์ชัดเจนในการท้าทายบทบาทผู้นำต่อเรือของจีนในระยะยาว ซึ่งต่อจากนี้ไป ต้องจับตาดูว่า’จีนจะตอบโต้กลับอย่างไร’…